مقالات
ضیافت اندیشه
*تحولات آینده در تعلیم و تربیت* *استاد آیت اللهی*
طرح دانش افزایی ضیافت اندیشه ویژه کانون مدارس اسلامی ایران
خلاصه :
*تحولات آینده در تعلیم و تربیت* *استاد آیت اللهی*بسمه تعالی
*تحولات آینده در تعلیم و تربیت*
*حمیدرضا آیت اللهی*
تمامی ما بیاد داریم که 60 سال پیش بهترین روش تعلیم و تربیت، سخت گیری بسیار در آموزش و استبداد معلم و مشق های شب طاقت فرسا و محیط خوفناک مدرسه و تنبیه های وحشتناکی مثل فلک کردن بود. تمامی فرهنگیان آن دوران، این منش را بهترین راه برای یادگیری و ادب کردن دانش آموزان می دانستند. پس از آن دوران تحولات بسیاری در شیوه تعلیم و تربیت در جهان و ایران بوجود آمده است و نشان می دهد یک پارادایم پذیرفته شده همواره بر همان طریق نخواهد ماند و نباید بماند. حال با وجود نظام فعلی تعلیم و تربیت، که ناگزیر از تغییر است، در آینده و با توجه به سبک های جدید زندگی باید منتظر چه تحولاتی بود. عناوینِ زیر بنظر می رسد در این زمینه محور تحولات آتی باشد:
1- اهمیت یافتن یادگیری و یاددهی تعاملی بجای یاددهی و یادگیری یک طرفه
2- بسط انتخاب ها و اختیارهای فردی در فعالیتهای زندگی بجای محدود بودن به یک نظام ِاز پیش تعیین شده
3- تغییر تدریجی محیط آموزشی از مدرسه و کلاس به فضای مجازی، خانه، یاددهندگان متنوع فضای مجازی، گروههای مرجع
4- تغییر از جمعِ اطلاعات به پردازش اطلاعات
5- تعدیل نقش معلم از یاد دهنده به تسهیلگر
6- تغییر آموزش به آموزش و مهارت
7- تغییر دانش آموز از یاد گیرنده منفعل به یادگیرنده خود اتکاء
8- تغییر اساسی در شغلهای آینده از تخصص گرایی به توانایی حل مساله
9- تغییر نیازهای جامعه انسانی از نیازهای فیزیکی به نیازهای اطلاعاتی
10- تغییر ارزش اقتصادی از امور فیزیکی به امور پردازشی اطلاعات
11- تعدیل رویکرد مبنایی فعالیت آموزشی از نقشِ محوری معلم به نقش محوری دانش آموز.
12- تغییر عنوان دانش آموز به توانایی جو
13- تعدیل آموزش و پرورش نخبه گرا به آموزش و پرورش موثر برای همه استعدادها (تفاوت های فردی)
14- تغییر آموزش و پرورش جبریِ عدالت گریز به بسط عدالت و هم سطحی دسترسی به نیازهای آموزشی و پرورشی در کل جامعه
15- تغییر ارزشیابی های نمره محور به ارزشیابی های توانایی محور
16- رنگ باختن انگیزه ی تشویق ها و تنبیه های بیرونی و ارزش پیدا کردن انگیزه های درونی و لذت حل مساله
17- تنوع منابع آموزشی از کتاب درسی به روشهای مختلف رسیدن به مطالب مورد لزوم مخصوصا با استفاده از فضای مجازی
حال با توجه به این تغییراتی که بناچار پیش خواهد آمد نحوه مواجهه ما چگونه باید باشد؟ موارد زیر می تواند روش های مواجهه فعال ما با این تغییرات باشد:
1. تنوع دادن به منابع درسی از کتاب درسی به انواع کتابها و منابع فضای مجازی
2. فعال ساختن دانش آموز در فضای مجازی سالم
3. تعدیل تربیت از تربیت کردن به تربیت شدن مبتنی بر اختیار متربی
4. بوجود آوردن موقعیت هایی که دانش آموز را به کنشگر فعال و مثبت تبدیل کند.
5. به وجود آوردن موقعیت های فیزیکی و مجازی برای نقش فعال دانش آموز برای کسب مهارت
6. تعدیل روشهای ارتقاء مهارت بجای روشهای افزایش معلومات
7. ایجاد آموزش و پرورش متنوع با یک هسته اولیه و متغیر متناسب با تفاوتهای فردی در نتیجه محدود نساختن آموزش به کتاب درسی یکسان
8. تنوع بخشیدن به منابع درسی متناسب با استعدادهای تمامی دانش آموزان و نه نخبه گرا
9. تغییر ارزشیابی ها از ارزیابی اطلاعات دانش آموزان به توانایی سنجی آنها
10. توجه به نتیجه محوری بجای فعالیت محوری برای ارزیابی مربیان
11. سرعت عمل دست اندرکاران برای تحولات و اتکاء به برنامه های پویا و پرهیز از برنامه های ایستا که عادت آموزش و پرورش ما بوده است.
12. افزودن به نقش والدین در فرآیند تعلیم و تربیت و در نتیجه شکل دهی مثلث معلم- دانش آموز – والدین برای تعلیم و تربیت با توجه به تغییر نقش معلم
13. برنامه ریزی برای بسط تربیت های مهارتی نوین (سوادها) بصورت فرآیندی در تعلیم و تربیت: مثل سواد رسانه ای، سواد مالی، سواد حقوقی، سواد سیاسی، سواد مدیریت و برنامه ریزی، سواد اخلاقی
14. برنامه ریزی برای ارتقاء تفکر علمی بجای کنکور محوری
15. تدارک وسیع فضای مجازی برای تغییر دانش آموز از تاثیر پذیر منفعل به یاد گیرنده و رشد یابنده فعال در مدارس
16. سرمایه گذاری بر اندیشه ورزی در تعلیم و تربیت و ایجاد هسته های متعدد اندیشه ورزی در میان مربیان
17. دادن نقش فعال به مربیان در برنامه ریزی های جدید و خلاقانه در تعلیم و تربیت
5/10/1401
