مقالات
معلم کارآمد و محبوب
مهندس پورسیف
خلاصه :
رفتارهای انسان‌ها در هر شغل و منصبی که باشند به‌طور فردی و جمعی در تغییر مقتضیات اجتماعی مؤثرندازآنجاکه ساختار سازمانی، استراتژی و دستگاه‌ها ممکن است تحت شرایطی تغییر کنند؛ بنابراین آنچه نقش‌آفرین و اثربخشی مؤثرتری دارد رفتار انسان‌هاست؛ و معلّم و مربی عامل مهمی هستند که میتوانند در تغییر رفتارها و فرهنگ جامعه مؤثر باشند.
قرآن این کتاب الهی و هدایت کننده بشر، نشانههایی از رفتارهای برخاسته از فجور و تقوای انسانی را مورد تذکر قرار میدهد. رفتارهای انسان‌ها در هر شغل و منصبی که باشند به‌طور فردی و جمعی در تغییر مقتضیات اجتماعی مؤثرند و در بارگاه الهی اعمالشان زمانی کامل و با رتبه بالا پذیرفته میشود که نه از روی حسادت و چشم‌وهم‌چشمی و ریا و نه به خاطر مزد و ترس، بلکه خالصانه برای خدا باشد و در این صورت است که هم رضایت خود را دربر دارد و هم رضایت خدا را.
اگر انسان عبادت خود یعنی همان اعمال صالحه را فلسفه خلقت بداند آنگاه از هرگونه تلاشی فروگذار نکرده و از روزی معنوی و اخروی و نیز از روزی مقدّر شده دنیوی برخوردار خواهد بود. ازاین‌روی توجّهات و رفتارهای مربیان و معلمان باید دین‌مدارانه باشد. اولاً ازلحاظ الگو قرار دادن سیره اولیای دین که مصداق اتّم و اکملش پیامبر عظیم‌الشأن(ص) است ازآنجاکه معلّمی را شغل انبیا دانستهاند یعنی؛ ایمان به مسئولیت، دلسوزی و صمیمیت، تلاش و ازخودگذشتگی، صبر و استقامت، مشورت و عدالت، وفای به عهد و ادای امانت، اخلاص و اخلاق و ... را سرمشق شغلی خود بدانند. ثانیاً ازلحاظ اعتقادات و تفکر و برنامهریزی و ابداع روش‌های مبتکرانه و نوآورانه از دو امر ثبات قدم در اعتقادات دینی و همچنین اجتهاد مبتنی بر منابع قرآن و حدیث بهرهمند باشند.
باید توجّه داشت که ثبات قدم در اصول بدون تلاش و بهروزرسانی سواد و مهارت شغلی نمیتواند پاسخگوی نیازهای فرزندان زمانه و تعلیم و تربیت روز باشد همچنان که اصلاحات بدون در نظر داشتن مبانی دینی موجب گمراهی میشود.
ـ مربّی و معلم کارآمد باهدف والای الهی به شغلش مینگرد که در این صورت انگیزه واقعی و درونی برای کار کردن و تلاش را خواهد داشت و وظیفه مهمش این است که در مترّبی نیز ایجاد انگیزه نموده و زمینه تلاش وی را فراهم سازد.
ـ یادگیری امر مشترکی است بین معلم و دانشآموز که از طریق یک ارتباط صمیمانه توسط مربی در بالاترین سطح و پایدارترین نقش، تحقق مییابد.
ـ معلم محبوب و کارآمد با خوش‌رویی، کلاس را شاداب داشته و با احترام به دانشآموزان، مشتاقانه به صحبت‌های آنان گوش فرا میدهد.
ـ معلم کارآمد با توجه به میزان عقل و فهم دانشآموزان حجم و عمق تدریس را تنظیم میکند تا موجب اعتمادبه‌نفس و فعال نمودن آنان در کلاس شود که در این صورت کلاس را شاداب و سطح یادگیری را افزایش میدهد.
ـ معلم کارآمد یک برنامه جامع برای یک سال تحصیلی و یک برنامه آموزشی مناسب برای هر زنگ کلاسی تدوین و سعی دارد مطالب درسی را با زندگی مرتبط سازد تا توجه دانشآموزان را بیشتر جلب نماید و سطح یادگیری را افزایش دهد.
ـ مربیانی نزد دانشآموزان محبوب هستند که ضمن صمیمی بودن با متربیان، در امور مربیگری خود قاطع و جدی باشند.
ـ مربی و معلم کارآمد و محبوب، ضمن توجه به تفاوت‌های فردی دانشآموزان که هر یک تحت شرایطی پرورش‌یافته و تربیت‌شده‌اند با کشف زمینههای رفتارهای منفی، برای اصلاح آنان چاره‌اندیشی میکند و از تغافل نسبت به بعضی رفتارها غافل نیست.
ـ معلم و مربی کارآمد و محبوب با علم و حلم و آیندهنگری در پاسخگویی به سؤالات مکرّر و مختلف دانشآموزان حوصله به خرج داده و آنان را در مسیر هدایت علمی و معنوی قرار میدهد.
ـ معلم و مربی محبوب و کارآمد با ثبت و ضبط تجربیات خود و برنامههای پیشبینی شده برای آینده و نکات مفیدی که از دیگران میآموزد امکان بهرهگیری از آن‌ها را برای پیشرفت و ارتقای کارآمدی و محبوبیت خود فراهم میسازد.
ـ مربی و معلم کارآمد و محبوب، ضمن محاسبه نفس و ارزیابی مستمر از کار خود، توصیه امام علی(ع) در مورد نظم و تقوا را در رفتار سازمانی و تعامل مناسب با همکاران و والدین دانشآموزان سرمشق قرار داده و با انتقادپذیری، اقدام به دانشافزایی و اصلاح برنامهها و رفتارهای خود مینماید.
ـ مربّی محبوب سعی میکند ویژگی‌های اخلاقی یک مسلمان واقعی را از خود بروز دهد تا موجب رضایت خداوند و موردپذیرش دانشآموزان قرار گیرد.
