مقالات
به بهانه درگذشت حجت‌الاسلام اژه‌ای بنیان‌گذار مدارس استعدادهای درخشان
تقویت استعدادهایی که می‌درخشند
خلاصه :
حجت‌الاسلام اژه‌ای بنیان‌گذار سمپاد (سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان) قربانی موج سوم ویروس کرونا شد.عالم مجاهد
با افزایش شیوع کرونا و اوج‌گیری این ویروس، تعداد زیادی از مردم درگیر شدند. دراین بین برخی استادان و چهره‌های علمی هم از آسیب‌های کرونا در امان نماندند. در میان خبرهای تلخ هر روز و داغ درگذشت ده‌ها عزیز بر اثر بیماری کرونا، خبر درگذشت حجت‌الاسلام اژه‌ای هم به گوش رسید. یکی از چهره‌های دانشگاهی و علمی که نام وی به دلیل ارائه خدمات بی‌بدیل در راه علم و دانش، ماندگار شد. پس از درگذشت مرحوم اژه‌ای، رهبر انقلاب در پیامی ضمن تسلیت درگذشت این عالم مجاهد از نکاتی مهم و درخشان درباره شخصیت علمی و تلاش‌های ایشان یاد کردند تا به جامعه علمی ادامه حرکت جهادی مرحوم حجت‌الاسلام جواد اژه‌ای را گوشزد کنند: «...شخصیت برجسته و ممتازی که سال‌های متمادی مجاهدت‌های بزرگ و مبارک را با اخلاص و بدون اندک تظاهری عهده‌دار شد. یادگارهای فراموش‌نشدنی برای کشور و انقلاب برجای گذاشت. تشکیل انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا، تشکیل مدارس استعدادهای درخشان کشور، مدیریت پدرانه بر مجموعه‌های نخبگانی جوان، و سازنده در دوران طلائی مدال‌آوری‌های علمی بین‌المللی ازجمله این یادگارهای بی‌همانند است.این مجاهد خاموش که خود برادر شهیدی عزیز و داماد شهید عالیقدر آیت‌الله بهشتی بود بنای نخبگی و نخبه‌پروری را بر شالوده‌های محکم ایمان و انقلاب استوار ساخت و سپیدروی و سرافراز به ملاقات خداوند رحیم شتافت.»
مجاهد خاموش
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مجتبی همدانی، یکی از دوستان و همکاران مرحوم اژه‌ای در مصاحبه‌ای از تلاش‌ها و مجاهدت‌های حجت‌الاسلام اژه‌ای سخن گفتند: «اینکه رهبر انقلاب عبارت «مجاهد خاموش» را در پیام تسلیت استفاده کردند چون ایشان واقعاً در ارتباط با دانشجویان خارج از کشور مجاهدت می‌کرد؛ در خارج از کشور فعالیت کردن کار ساده‌ای نیست و حتماً موانعی وجود دارد؛ دولت‌ها موانعی ایجاد می‌کنند؛ اینکه می‌توانست با آن‌ها ارتباط برقرار کند، کنفرانس و سمینار بگذارد، ارتباط‌های منظّمی داشته باشد و بتواند دانشجویان را در خطّ انقلاب حفظ و تقویت کند، خودش یک مجاهدت است.
در رابطه با خاموش بودنش هم، چون هیچ‌کس از این کاری که ایشان می‌کرد با خبر نبود. واقعاً در جامعه ما هیچ‌وقت خبر این مسائل گفته نمی‌شد، چرا؟ چون کار در خارج از کشور بود و این مسائل گفته نمی‌شد؛ یعنی خود ایشان هم آدمی نبود که بخواهد بحث بکند، حرف بزند و خودش را نشان بدهد. شاید به این دلیل خاموش بود که نمی‌آمد بگوید.» ۱۳۹۹/۸/۲۴-رهبر انقلاب
از فعالیت‌های اجرایی تا تأسیس سمپاد
اگر بخواهیم در مورد فعالیت‌های اجرایی مرحوم اژه‌ای بگوییم، ایشان در ۱۳۶۰ خورشیدی مسئول گزینش وزارت امور خارجه بود. سپس در ۱۶ آبان ۱۳۶۱ مشاور وزیر و سرپرست سازمان بهزیستی کشور شد، بعد از آن در مسئولیت معاونت فرهنگی-اجتماعی نخست‌وزیری مشغول به کار شد.
او در دهه ۶۰ ، سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان (سمپاد) را تأسیس کرد و دو دهه رئیس سمپاد بود. اژه‌ای به‌عنوان ریاست هیئت‌امنای سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان تا ۱۳۸۷ عهده‌دار این مسئولیت مهم بود.
فلسفه تشکیل مدارس سمپاد
در واقع باید گفت حجت‌الاسلام اژه‌ای بنیان‌گذار و پدر سمپاد بعد از انقلاب بود که پس از دو دهه فعالیت علمی و اجراییِ آمیخته به عشق معلمی، یادگاری جاودان را برای کشف و پرورش استعدادهای درخشان و نخبگان ایران اسلامی از خود به‌جا گذاشت. در طول این سال‌ها چندین هزار استعداد درخشان در سراسر کشور فرصت این را یافتند تا در بستر ایجاد شده رشد کنند و مسیر زندگی خود را تغییر دهند.
مدارس پرورش استعدادهای درخشان فضایی است که افراد فارغ از هر طبقه اجتماعی با ملاک استعداد و هوش از امکانات بهره‌مند می‌شوند و رهبر انقلاب توجه ویژه‌ای به این مدارس دارند.
نمونه اخیر آن ۱۱ شهریورماه ۱۳۹۹ در ارتباط تصویری با وزیر، معاونان، مدیران و رؤسای وزارت آموزش‌وپرورش در سی و چهارمین اجلاس آموزش‌وپرورش بود.
در این دیدار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مدارس پرورش استعدادهای درخشان یا همان سمپاد را از مسائل مهم و اساسی آموزش‌وپرورش خواندند و با اشاره به ابلاغ مصوبه مربوط به مدارس سمپاد که با تأخیر هم انجام شد، بر جدی گرفتن موضوع شناسایی و پرورش استعدادهای درخشان تأکید کردند.
مدارس استعدادهای درخشان نبایست تضعیف بشود
آقا در اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۸ در دیدار معلمان و فرهنگیان نیز به‌صراحت بیان داشتند: «مدارس استعدادهای درخشان خیلی مهم است، نخبه‌پروری خیلی مهم است، مدارس استعدادهای درخشان نبایست تضعیف بشود، هر چه می‌توانید اینها را تقویت کنید و جایگاه کشور در المپیادهای جهانی بایستی حفظ بشود.»
پیش از این و در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ در دانشگاه فرهنگیان یکی از نکاتی که رهبر انقلاب اسلامی در حوزه تعلیم و تربیت مورد تأکید قرار دادند، توجه همه‌جانبه و کاملاً حرفه‌ای و بدون تبعیض به موضوع تیزهوشان و مدارس سمپاد بود. ایشان به‌صراحت بیان کردند: «مسئله بعدی هم در مورد تعلیم و تربیت، همین توجّه به تیزهوشان و نخبگان است؛ خب بحث‌هایی هست؛ مقامات مسئول بایستی به‌صورت همه‌جانبه به این مسئله نگاه کنند. مسئله سمپادها یا هر شیوه دیگری را کاملاً حرفه‌ای، با ملاحظه جوانب مختلف بسنجند؛ کاری کنند که تبعیضی به وجود نیاید، مشکلاتی به وجود نیاید، دلّال‌بازی‌ها درست نشود و مسئله تیزهوشان به معنای واقعی کلمه دنبال بشود.»
سمپاد خیلی مهم است
این در حالی است که مقام معظم رهبری در دیدار خود با نخبگان علمی جوان در روز ۲۸ مهرماه۱۳۹۵ از وضعیت «سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان » (سمپاد) این‌چنین ابراز نگرانی کردند:
«من از این مسئله سمپاد -این سازمان ملّی پرورش استعدادهای درخشان- نگرانم. گزارش‌هایی که به من می‌رسد، گزارش‌های خرسندکننده‌ای نیست؛ این سمپاد خیلی مهم است. این کار خیلی مهمّی است و آن نکته هم که اشاره کردند که یک تعداد زیادی مدرسه بر اساس این [طرح تأسیس شده]، این متوقّف به این است که این سازمان خوب بچرخد و خوب اداره بشود؛ گزارش‌هایی که به ما می رسد در این جهت، گزارش‌های خرسندکننده‌ای نیست.»
استعدادهای درخشان و عدالت آموزشی
ضرورت طراحی برنامه ویژه برای دانش‌آموزان استعداد برتر در «مبانی نظری سند تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران» نیز موردتوجه قرارگرفته است. بااین‌همه باید گفت استعدادهای درخشان در هر کشوری به دلیل مجموعه توانایی‌هایی که دارند، نیازمند برنامه‌ریزی درست و دقیقی در حوزه آموزشی هستند. همانند گیاهی که با توجه بیشتر، رشد قابل‌توجه‌تری خواهد داشت و ثمره آن در دراز مدت نمایان می‌شود. در واقع مرحوم حجت‌الاسلام اژه‌ای پایه‌گذار یک عدالت آموزشی بود که اهمیت به پرورش این استعدادها، هم شامل حال همان افراد می‌شود و هم برای جامعه منفعت خواهد داشت.
