مقالات
روز امورتربیتی و تربیت اسلامی، روز به ثمر نشستن تلاش صادقانه شهیدان"رجایی" و "باهنر"
عبدالرحیم سوارنژاد
خلاصه :
هشتم اسفندماه برای دست اندرکاران آموزش و پرورش بهار پربار قدرشناسی و معنویت افزایی در درون دستگاه تعلیم و تربیت است.«اینکه من روى مسائل مربوط به دانش آموز و آموزش و پرورش و مسائل تحصیل و تربیت اینهمه تکیه میکنم و هرجا و با هرکسى که احساس بکنم به نحوى با مسائل تعلیم و تربیت ربط دارد ارتباط برقرار میکنم و نظرم را میگویم، دنبال کار را میگیرم، به خاطر این است که من از آینده میترسم.» (مقام معظم رهبری)
هشتم اسفندماه برای دست اندرکاران آموزش و پرورش روزی نوستالژیک و سرشار از یادگاریهای گرانبها از شهیدان و بهار پربار قدرشناسی و معنویت افزایی در درون دستگاه تعلیم و تربیت است.
روز محبت و مهربانی، همان کلیدهای موفقیت و پویایی اندیشه در امر تربیت است؛ روز به ثمر نشستن تلاش صادقانه و پر از اخلاص توأم با نگاه آسمانی شهیدان عزیز "رجایی" و "باهنر" است که از درون این نگاه خدامحور در روزهای نخست انقلاب نهادی ارزشمند به نام "امور تربیتی" متولد شد و سربازان انقلاب اسلامی سفیر پیام انقلاب در مدرسه شدند و آموزه های دینی را برای ارتقای اخلاقی و سالم سازی اجتماعی و نیز گسترش نگاه انسان مدارانه در روشهای تربیتی بکار گرفتند تا از روی نیمکتهای مدارس افرادی پاک و مهذب و بصیر به تحولات جامعه و تبعیت پذیر از فرمان الهی به درون جامعه وارد شوند و مدیریت فردا را بر عهده بگیرند.
نقش و تأثیر نهاد امور تربیتی در درون نظام آموزش و پرورش برای رساندن مفاهیم دینی، دفاع از ارزشها، پاسداری از انقلاب و وارد کردن خردمندانه دانش آموزان به عرصههای متعدد فعالیت با ارائه الگویی شایسته و سازماندهی منظم و متشکل در پروسه انقلاب غیرقابل انکار است.
این نهاد همچنین توانست با استعدادیابی منطقی و پیوند با مساجد و مراکز دینی و شخصیتهای مذهبی، خلأ تشکلهای سیاسی دینی در مدارس را بهدرستی پر کند و در ترویج اندیشه ولایی، مصونیت اخلاقی و نیز همراه نمودن اقشار با حرکت و مسیر انقلاب بهسوی تعالی کارهای خوبی انجام دهد و رسالت اجتماعی خویش را در این راستا به نحو شایستهای ایفا کند.
تربیت یافتگان این نهاد پویا با بهکارگیری قابلیتها توانستند در آزمونهای بزرگ کارهای بزرگ را انجام دهند که از جمله این عرصههای سخت و دشوار، عرصه پرشکوه دفاع مقدس بود که یادآور صحنههای بیبدیل صفوف متشکل دانش آموزان هنگام عزیمت به جبهه ها با پیشانیبندهای رنگارنگ و زمزمههای دعا، ذکر، تلاوت و حماسههای برجا مانده و دلنوشتههایی سرشار از عرفان و معرفت است.
تأسیس این نهاد، هوشمندی شهدای عزیز رجایی و باهنر را در ضرورت پیریزی امور تربیتی نشان داد. لبخندهای زیبا، ماندگار و حاکی از رضایت امام عزیز (ره) که بر بازوان رزمندگان بوسه زد و آنچه که امروز با افتخار اوراق تاریخ این دیار را مزین و مرصع نموده است و عصر معاصر به آن میبالد و همه جهان را به اقتدار جمهوری اسلامی معترف و مبهوت نموده است، از مسیر صحیحی بود که با اتخاذ تربیت دینی در مدارس حاصل گشت.
مرور خاطرات، وصیتنامههای عرفانی، متون زیبای ادبی، شوق وصال و بریدن از خویش، تمسک به اهل بیت، شور دعا و زمزمه قرآن و ظهور بسیج به عنوان یک پدیده بزرگ انسانسازی و ایثار و معرفت، همه مولود صداقت، اخلاص و اعتقادی متوکلانه و ولایتمدارانه بود که در شکلگیری نهاد امور تربیتی وجود داشت و اعضای آن نهاد، باور متقن داشتند و قبل از هرکس خود عامل به احکام بودند.
مربیان این نهاد، الگوی مجسمی بودند که با رفتار خویش توانستند مهربانی، رفاقت، ایثار، همدلی و بسیاری از واژههای ارزشمند رایج را معنا بخشند و با هنرمندی به نوجوانان انتقال دهند و با این انتقال، تندیسهایی را به پهنه همه تاریخ در میادین شهر بنا کنند و چه بسیار دیدیم و شنیدیم از مربیانی که قبل از دانش آموزان خود به سوی ملکوت اعلی پر گشودند و شربت شهادت نوشیدند و این راه را و معبر فیض و رستگاری را برای دیگران گشودند.
پیشقراول آنان شهدای عزیز مؤسس امور تربیتی، رجایی و باهنر بودند که در آتش خشم نفاق سوختند و با هم بهسوی رب اعلی پرواز کردند.
امور تربیتی با سازماندهی دانش آموزان در گروههای امداد و نجات و کمکرسانی به آسیبدیدگان ناشی از حوادث و بلایای طبیعی و گسترش آموزشهای امداد علاوه بر تکیه و ترویج نگاه انساندوستانه، از هدر رفتن بخشی از منابع انسانی و ظرفیت‌های اجتماعی جامعه ممانعت کرد و نسلی مجهز به دانسته‌های علمی و معتقد به باورهای دینی و مقید به ارزش‌های انسانی را بهخوبی برای ورود با سلامت و صلابت و آماده برای خدمت به فردای کشور مهیا نمود.
نقش هنرمندانه مربیان تربیتی که با ظرافت نگاهها را متوجه قلههای رفیع نمودند، امروز بیش از هر زمان آشکار شده است. بهکارگیری ابزار هنر جهت شورآفرینی و انتقال مفاهیم انقلاب، بهرهگیری از نمایش به منظور بازسازی فضای معنوی و احیای بخشی از فرهنگ غنی، برگزاری اردوها به عنوان یک راهکار مثبت و مؤثر در پرورش استعدادها و تقویت روح جمعی و شناخت روحیه نوجوانان و آشنایی با طبیعت و گردش بر روی کره خاکی که مورد تأکید خداوند سبحان بوده است، تأثیر عمیق و سازندهای داشت و این تأثیرگذاری و نقش بارز و ارزشمند مربیان پرورشی را در شهادت ۲۳۰۰۰ شهید دانش آموز که از درون مدرسه به جبههها شتافتند می‌توان دریافت و دانست که دانش آموزان پرورش یافته در این مکتب، برای توقف تانکهای متجاوزان به خاک کشور اسلامی نارنجک به خود بستند و برای مقابله با دشمن به زیر تانک رفتند و به وصال خویش نائل گردیدند تا درس معرفت را به دیگران یاد دهند. إنشاءالله شهدای دانش آموز عوامل و برنامهریزان این نهاد را شفاعت خواهند نمود.
پس از دفاع مقدس، ورود شکوهمند جوانان و نوجوانان به عرصههای بینالمللی و رقابتهای دلاورانه در مسابقات مختلف و کسب افتخارات و عناوین متعدد و اخذ نشانهای زرین با نیل به خودباوری، تکمیل و استمرار مسیر تربیتی ترسیم شده از سوی شهیدان بود که مورد توجه قرار گرفت و شیوههای مناسب در این راستا برای تقویت باورها و نمایش اقتدار فکری و توانمندی جوانان بهکار گرفته شد که مربیان امور تربیتی توانستند بار دیگر با موفقیت این مسیر را هموار سازند.
مجاهدت خالصانه، بیریا، از سر اعتقاد، تعامل پایدار با دوستان انقلاب، تقابل با دشمنان و بدخواهان و دینستیزان بداخلاق، بصیرت قوی و شجاعت مبتنی بر عقلانیت، از خصیصههای بارز مربیانی است که به همین دلیل مورد بیشترین حمله و بیمهری از سوی بیگانگان ضدفرهنگ و دینستیزان قرار میگیرند و در این راه رنجهای بسیار دیدهاند و خون دلهای بسیار خوردهاند و آنجا که میگویند «به قطاری که متوقف مانده است سنگ پرتاب نمیکنند» شرح حال آنان است.
اما آن فولادهای آبدیده با صبوری و اتخاذ شیوه نبوی و سعهصدر، دوست و یاور همیشگی دانش آموزان ماندند و برای آنها همین کفایت میکند که دستی برای دعا بهسوی آسمان از سوی نوجوانی بلند شود و زبانی به نفرین گشوده نگردد و پیشانی نوجوانی برای سجده به زمین ساییده شود.
با درک مسئولان از این رسالت مهم و بهمنظور قدردانی از زحمات مربیان و حفظ دستاوردهای انقلاب و پاسداشت ارزش‌های مولود انقلاب و تکریم یادگار شهیدان در ترویج نگاه منطقی به مقوله تربیت دینی و اهمیت مضاعف آن برای اخلاقی نمودن رفتار اجتماعی، در تقویم جمهوری اسلامی هشتم اسفند سالروز تأسیس امور تربیتی به نام روز "تربیت اسلامی" نامگذاری شده است.
متأسفانه تغییر و تحولات متعدد ناشی از فضای سیاستزده در حوزه پرورشی، بهجای تقدیر و تقویت این نهاد به تضعیف آن انجامید و علیرغم حضور مقدس در صحنههای انقلاب، با نامهربانی مواجه شده است و بعضا مجریان علاوه بر عدم توانمندی در اجرای برنامههای محوله، از اهلیت لازم برای تحقق اهداف این نهاد برخوردار نبودهاند.
ضمن اینکه امکانات مورد نیاز متناسب با فعالیتها، ظرفیت و کارآیی برای شکوفایی استعدادهای دانش آموزان کنونی نیست و باید در رفتار سالهای اخیر در برخورد با امور تربیتی تجدیدنظر کرد و با طراحی مناسب توسط کارشناسان این حوزه، فضا را برای فعالیت بهتر باز نمود و بهروز شد.
نهاد امور تربیتی از بدو تأسیس، بنا بر ضرورت و با توجه به شناخت تفاوتهای فردی دانش آموزان و نیازسنجی علمی، زایشهای تشکیلاتی داشته است تا بتواند به مطالبات جامعه مخاطب پاسخی شایسته دهد که این تشکلها و نهادهای درونی توانستند بخش اعظمی از مشکلات و مأموریتهای دستگاه تعلیم و تربیت را به دوش گیرند و با صرف کمترین هزینهها، کارها را به انجام برسانند و در هزینهها و اعتبارات صرفهجویی کنند و مشارکت جمعی را فراهم آورند.
بهعنوان نمونه می‌توان از: سازمان دانش آموزی در کنار آموزش و پرورش جهت کاهش تصدیگری و انسجام تشکیلاتی، خبرگزاری "پانا" برای اطلاعرسانی صحیح و آموزش امور رسانهای، شوراهای دانش آموزی جهت همراهی با مدیریت آموزشگاهها و مشارکت در اداره مدرسه، مجلس دانش آموزی برای تمرین دموکراسی و آشنایی با حقوق شهروندی و امور پارلمانی، تعاونیهای آموزشگاهی، تشکیلات پیشتازان و فرزانگان به منظور مسئولیتپذیری و واگذاری امور به جوانان، همیاران طبیعت و محیطزیست جهت حفاظت از منابع تجدیدشونده و حفظ محیطزیست، یاوران معروف برای گسترش امر به معروف و پیوند با مساجد، یاوران معرفت متشکل از دانش آموزان عمرهگزار، کتابیاران جهت تقویت مطالعه و توسعه کتابخانههای آموزشگاهی، مراکز مشاوره و روانشناختی، کانونهای فرهنگی و تربیتی بهمنظور پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان، دارالقرآنها جهت تقویت باورهای دینی و آشنایی با قرآن نام برد که هرکدام باری از امور فرهنگی را به دوش کشیدهاند و دردمندانه باید گفت گاهی به جای تقویت، بنا بر سلایق مدیریتی مورد اغماض و نامهربانی قرار میگیرند که لازم است با اصلاح ساختار و تقویت حوزه پرورشی، گامی اساسی از وضع موجود به وضع مطلوب برداشته شود تا در روز تربیت اسلامی بتوان اثرات مثبت فعالیتها را به جامعه نشان داد و اعتماد اجتماعی را فراهم آورد و سیستم آموزشی را با این پشتوانه کارآمد کرد.
فعالیت‌هاى آموزش و پرورش در زمینه تربیت دینى در مدارس از جمله آموزش قرآن، گسترش فرهنگ نماز، گسترش فرهنگ کتاب‌خوانى، گسترش فرهنگ ایثار، آشنایى با ولایت، تقویت خلاقیت و اصلاح کتاب‌هاى درسى در حوزه پرورشی انجام می‌گیرد که می‌توان این امور را اصلی‌ترین مأموریت دستگاه آموزش و پرورش دانست که ضرورتا نگاه عمیقتر و بیشتری به این حوزه را طلب میکند.
ضمن گرامیداشت سالروز تأسیس نهاد ارزشمند امورتربیتی، به همه زحمتکشان این عرصه حساس و فرداساز خداقوت و خستهنباشید میگویم.
منبع: جام نیوز
