مقالات
امام خمینی(ره) در نگاه اندیشمندان جهان
محمدرضا مرادی
خلاصه :
امام خمینی با استفاده از ریشه‌های فرهنگی اسلامی موجب حرکت تاریخی ملت خویش گشت.آیتی از «الله»
پروفسور «حامد الگار»؛ استاد اسلام‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیای آمریکا معتقد است: «یک مسلمان هرقدر بخواهد از یک شخصیت بزرگ معنوی تعریف و تمجید کند، به خاطر آنکه بزرگی و عظمت تنها از آن خداست و نمی‌توان شخصی غیر از خداوند را با این صفات خواند، بهتر است در عوضِ به‌کارگیری چنین لفظی، گفته شود که عظمت و بزرگی خداوند به نحو نادری در آن فرد جلوه پیداکرده و او را به آیتی از «الله» مبدل ساخته است. امام خمینی(ره) قطعاً چنین آیتی بود. هرکس که سعادت حضور در کنار او را داشته باشد می‌داند، زیارت وی حتی هنگامی‌که او یک کلمه سخن نیز نمی‌گفت، عمیق‌ترین تأثیر را بر روی آدمی می‌گذاشت. راز این تأثیر در همان ویژگی الهی نهفته است.»
الهام‌بخش مسیحیان آزاده
دکتر «جرج موستاکیس»؛ روحانی و نویسنده مسیحی از یونان می‌گوید: «من یک مسیحی هستم ولی به امام خمینی علاقه بسیار زیادی دارم. امام خمینی(ره) اصلاح‌کننده بزرگ امت اسلامی بوده است. من و سایر مسیحیان آزاده وظیفه خود می‌دانیم که از ایشان پیروی کنیم. زندگی مذهبی و سیاسی امام خمینی رحمه‌االله و مبارزات ایشان علیه استعمار به‌روشنی درروند تاریخ ثبت است.»
این کشیش یونانی سپس احساس خود را راجع به «حسینیه جماران» چنین بیان می‌کند: «اینجا زیباترین مسجدی است که در عمرم دیده‌ام، زیبایی و تقدس آن به خاطر مادیات نیست. به خاطر این نیست که از طلا یا نقره یا بلور ساخته‌شده باشد، بلکه به خاطر روح بزرگ امام خمینی است.»
آقای «جرج موستاکیس» گفتار خویش را با دعای ویژه مردم یونان به پایان می‌برد: «پروردگارا! ای خداوند قادر مطلق! روح محبوب امام عزیز، خمینی بزرگ را قرین آرامش ابدی خویش گردان و او را تحت عزت و جلال ملکوت و هم‌جوار ارواح طیبه ابراهیم، اسحاق و یعقوب و تمامی انبیای دیگر قرار ده. آمین.»
عشق عمیق یک ملت
دکتر «فوسبری»؛ کشیش و رئیس دانشگاه‌های کاتولیک آمریکای لاتین اما می‌گوید: «امام خمینی با استفاده از ریشه‌های فرهنگی اسلامی موجب حرکت تاریخی ملت خویش گشت. وی توانست با یک انقلاب مذهبی سیاسی، حرکت عظیمی در کشورهای اسلامی به وجود آورد. او راهی را به روی ما گشود که مهم‌ترین پیام آن امکان بازیابی ماهیت معنوی و قدرت الهی و ایمان به خدا بوده است. امام با بازگشایی این راه، وجدان معنوی غرب را شدیداً به لرزه درآورد، هرچند رسانه‌های گروهی غرب سعی در پوشاندن و مخفی ساختن آن داشته باشند.»
دکتر «فوسبری»، مراسم عزاداری ملت ایران را نمونه‌هایی از عشق عمیق یک ملت نسبت به معشوق خود دانسته و اشک ده‌ها میلیون ایرانی را در سوگ رهبر ازدست‌رفته‌شان، عزای یک ملت در فقدان امام خود خوانده و اضافه می‌کند: «عکس‌العمل میلیونی مسلمانان در غم از دست دادن تنها یک سیاستمدار نبود، بلکه درد جدایی کسی بود که ماهیت فرهنگی یک ملت را به وی بازگرداند و راه آزادگی را به جهانیان آموخت.»
پیروزی تفکر دینی
پروفسور «پروولسی» ایتالیایی که استاد ایران‌شناسی در دانشگاه رم است هم‌نظر جالبی درباره امام دارد. او می‌گوید: «مهم‌ترین عملکرد آیت‌الله خمینی امکان‌پذیر نمودن یک انقلاب اسلامی بود، آن‌هم در کشوری که تمدن و فرهنگی قوی را در سابقه خود دارد. این کار باعث شد تا مردم ایران فرهنگ واقعی و قدیمی خود را که همان فرهنگ اسلامی بوده بشناسند و خود را متکی بر آن فرهنگ به جامعه جهانی بشناسانند. این در حالی بود که تا قبل از انقلاب اسلامی، تنها آوایی که از ایران بلند بود و معیار شناخت جهانیان از کشور ایران اعلام می‌شد، صدای غرب‌زدگی بود؛ بنابراین آیت‌الله خمینی آغاز‌کننده انقلابی بود که بالاخره فرهنگ اسلامی راستین ملت ایران را آشکار ساخت.»
الگو
دکتر «فرانسیسکو اسکودرو بداته»؛ رئیس فدراسیون جوامع اسلامی اسپانیا در مورد امام می‌گوید: «چهره حیات‌بخش امام خمینی در جهان اسلام امری غیرقابل‌اغماض هست و او یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های قرن حاضر محسوب می‌شود. » به باور وی، انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی سبب بروز تحولات و دگرگونی‌های عظیم در جهان اسلام شد و وی چهره جدیدی از اسلام را ارائه کرد.
دکتر «بداته» معتقد است، انقلاب ایران درس مبارزه علیه بی‌عدالتی و مقابله با حکومت‌های دیکتاتوری و غیرانسانی را آموخت. رئیس فدراسیون جوامع اسلامی اسپانیا با اشاره به اینکه امام خمینی با اتکای به سلاح ایمان به خداوند یکتا در مبارزه با رژیم پرقدرت شاه در ایران، انقلاب اسلامی را به پیروزی رساند، گفت: «زندگی او الگوی مناسبی برای همه مسلمانان است.»
افتخار مسلمانان
«ریاج تاتاری»؛ رئیس جامعه مسلمانان اسپانیا نیز با تجلیل از شخصیت حضرت امام خمینی(ره)، از ایشان به‌عنوان عامل بیداری مسلمانان در جهان اسلام یادکرده است. وی می‌گوید: «امام خمینی که شخصیتی ممتاز و برجسته در جهان اسلام است، موفق شد یک انقلاب مهم اسلامی را در ایران به پیروزی برساند. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران یک حرکت بسیار مهم و بااهمیت برای جهان اسلام به‌حساب می‌آید و سبب افتخار مسلمانان است.»
اقدام بی‌نظیر
«حسین افندی اسمائیچ» که مفتی سارایوو است هم درباره امام می‌گوید: «امام خمینی مسلمانان جهان را به هویت اصلی‌شان بازگرداند.» به اعتقاد مفتی شهر سارایوو، مرکز بوسنی هرزگوین، امام خمینی(ره) توانست با انقلاب اسلامی در ایران مسلمانان جهان را به اسلام و هویت اصلی‌شان بازگرداند. انقلاب اسلامی ایران در زمانی به رهبری امام خمینی(ره) شکل گرفت که مسلمانان در اقصی نقاط دنیا، با غفلت، از اسلام فاصله گرفته بودند و این انقلاب آنان را بیدار کرد. آنچه امام خمینی(ره) در ایران انجام داد، در قرن فعلی بی‌نظیر بود و این کار بزرگ می‌تواند پیام و سرمشقی برای کسانی باشد که خواستار دین اسلام هستند. وی با اشاره به اینکه دشمنان می‌کوشند با رواج فرهنگ مبتذل خود، مسلمانان را از اسلام دور کنند، گفت: «اسلام بهترین راه‌حل مسائل دنیای امروز و فرداست؛ زیرا دینی است که به همه نیازهای جامعه بشری پاسخ گفته است.»
عامل بازگشت عزت به جهان اسلام
«احمد جبرئیل»؛ دبیر کل جبهه خلق برای آزادی فلسطین است. وی هم نظرات جالبی درباره امام دارد: «امام خمینی(ره) با انقلاب اسلامی خود، روحیه انقلابی را به اسلام و عزت و کرامت را به مسلمانان بازگرداند.» وی معتقد است: «بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، اسلام را از انزوا نجات داد. دیدگاه مرتجعانه نسبت به این دین مبین را که دشمنان در طول صدها سال ارائه کرده بودند، از میان برد و مقوله دین افیون ملت‌ها را منسوخ کرد و اسلام را در سطح بین‌المللی به‌عنوان یک نیاز انسانی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، مادی و معنوی، مطرح کرد.» وی تأکید کرد: «امام خمینی(ره) توانست جهان اسلام را از خواب بیدار کرده، به مسلمانان حیات جدیدی ببخشد». به نظر وی، امام راحل ثابت کرد که اسلام قادر است ملت‌های مستضعف و محروم را آزادکرده، آنان را در برابر کشورهای استکباری و طغیانگر به حرکت درآورد.
اصلاح‌گر قرن
«شفکو عمر بشیج»؛ مفتی کرواسی از امام خمینی(ره) به‌عنوان بزرگ‌ترین اصلاح‌گر قرن اخیر در جهان اسلام و حتی جوامع آزادیخواه یاد می‌کند. وی تأکید می‌کند، امام خمینی(ره) در دنیای اسلام و در کل جهان از احترام والایی برخوردار هستند و اندیشه و تفکر ایشان، نه‌تنها باعث بیداری پیروان دین اسلام شد، بلکه پیروان سایر ادیان را به تفکر در مورد نقش ارزنده دین در جامعه واداشت. به اعتقاد «بشیج» انقلاب امام خمینی(ره) درزمانی از تاریخ به وقوع پیوست که تفکر عدم کارایی دین در جامعه حاکم بود؛ اما انقلاب اسلامی ایران خط بطلان بر آن کشید و کارآمدی دین را نشان داد. مفتی کرواسی همچنین می‌گوید: «باگذشت چند سال از رحلت امام خمینی(ره)، ما شاهد هستیم که افکار و اندیشه‌های ایشان در جهان طرفداران فراوانی دارد و باید همه ادیان الهی، قدردان بزرگ‌ترین اصلاح‌گر قرن بیستم، یعنی امام خمینی(ره) باشند.»
بزرگ‌ترین رهبر
دکتر «چاندرا مظفر»؛ استاد دانشگاه و رهبر «جنبش بین‌المللی برای عدالت جهانی مالزی» و از دانشمندان نامدار اهل سنت معتقد است: «امام خمینی در جامعه‌ای که مادی‌گرایی بخشی جدانشدنی از آن بود، چهره ارزش‌های معنوی و اخلاقی را نمایان ساخت.» این استاد دانشگاه و سیاستمدار فعال مالزی می‌گوید: «از امام خمینی به‌عنوان بزرگ‌ترین رهبر قرن بیستم یاد خواهد شد؛ زیرا وی نخستین رهبری بود که در این قرن یک انقلاب دینی را پایه‌گذاری کرد.» وی با تقدیر از نقش امام خمینی(ره) در پاسداری از عدالت تأکید می‌کند: «امام خمینی رهبر بسیار برجسته‌ای بود که با کوشش‌های خود سهم بسزایی در جهان اسلام به عهده داشت.»
تاریخ‌ساز
دکتر «مصطفی ایوب»؛ دانشمند مسلمان آمریکایی و مسئول گروه مطالعات ادیان در دانشگاه تامبل آمریکا در مورد رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران می‌گوید: «بنده معتقدم که تاریخ، امام خمینی را به‌عنوان بزرگ‌ترین شخصیت جهانی قرن بیستم معرفی خواهد کرد؛ زیرا او فردی بود که هم نبوغ سیاسی و هم نبوغ دینی داشت. درست است که ولایت‌فقیه به‌عنوان یک مفهوم اسلامی شیعی از غیبت صغرا همواره موردبحث و بررسی بوده ولی امام خمینی به این مفهوم تفسیر دیگری داد که امام معصوم علیه‌السلام از طریق علمایی که فقیه‌اند نقشی در حکومت دارد و آن علما نایبان امام هستند و چنانچه در شخصی خصوصیاتی که امام عصر بیان کرده فراهم گردد، فقیه اول خواهد بود. بنده معتقدم که ازجمله مهم‌ترین تأثیرات نهضت امام خمینی این بوده که حکومت در یک کشور بزرگ و بااهمیت اسلامی را از ماهیت لائیکی آن به ماهیت اسلامی و دینی مبدل ساخت و بدین ترتیب جمهوری اسلامی الگویی برای جنبش‌های اسلامی جهان گردید. من بر این باورم که ازلحاظ قدرت فکری، امام تنها یک فرد یا پدیده فردی نبود بلکه یکی از سازندگان تاریخ بود.»
بسیار ساده‌زیست
«اسماعیل ولی اف»؛ رئیس مدرسه عالی دفاع نخجوان می‌گوید: «این واقعیتی تردیدناپذیر است که امام خمینی با آن شکوه و عظمتی که داشتند در کمال سادگی زندگی کردند. من خودم در محل سکونت امام خمینی حضور یافتم و از نزدیک اتاقی را که در آن زندگی می‌کردند دیدم. قبل از آنکه به آن مکان وارد شوم، احساس می‌کردم که وارد فضایی بزرگ خواهم شد که جلوی در آن ماشین‌هایی آخرین سیستم پارک شده است، گمان می‌کردم که ایشان هم در بنایی باشکوه زندگی می‌کنند؛ زیرا القائات سوء دشمنان انقلاب اسلامی به ما این‌گونه تفهیم کرده بود. ولی وقتی در آنجا حضور یافتم همه تصوراتم تهی از آب درآمد؛ زیرا زندگی این انسان بزرگ با زندگی عادی ایرانی‌ها کاملاً همانند و یکسان بود، بلکه باید بگویم که ایشان زندگی خود را صرف اعتلای مذهب و امت اسلامی کرده است. زندگی امام از زندگی من که معلم هستم ساده‌تر بود. او همیشه زنده است و من در سایه اوست که به ایران آمدم. وقتی پشت در اتاق ایشان قرار گرفتم، از پشت پنجره عکس او را بوسیدم و در دلم گفتم: تو هرگز از یادها فراموش نخواهی شد. تو همیشه زنده‌ای.»
یک خمینی لازم داریم
دکتر «غیاث‌الدین صدیقی»؛ متفکر آزاد‌اندیش انگلیسی و عضو پارلمان مسلمانان انگلستان می‌گوید: «شخصیت امام تأثیر عمیقی بر دنیای جدید و به‌خصوص بر امت اسلامی داشته است. مدت‌ها بود که ما رهبری نداشتیم که آنچه را می‌گفت تأثیر داشته باشد. به نظر من این مهم‌ترین خصوصیت امام خمینی بود، مردم احساس می‌کردند که هر آنچه ایشان انجام می‌دادند، هیچ دلیلی جز برای عزت اسلام و کیان اسلامی نداشت. این مهم‌ترین دستاورد و این ویژگی شخصیت او بود. در جامعه اسلامی خیلی معمول شده است که هرگاه چیزی مطابق معمول و خوب پیش نرود مردم می‌گویند، ما یک خمینی لازم داریم. او نوعی استاندارد اخلاقی و رهبری در جامعه مسلمانان بنیان نهاده است و هرکسی که می‌خواهد برای خود کسی بشود، باید خصوصیت امام خمینی را داشته باشد.»
امام خمینی(ره) در نگاه سایر اندیشمندان
توصیفات اندیشمندان جهان در مورد امام پایانی ندارد و در این کلام مختصر و مفید نمی‌توان حتی گوشه‌ای کوچک از آن را بیان کرد؛ بنابراین در ادامه تنها به ذکر چند جمله کوتاه از شخصیت‌های مطرح و معروف جهانی بسنده خواهیم کرد:
بی‌نظیر بوتو؛ نخست‌وزیر فقید پاکستان:
پیام‌های امام خمینی(ره) در آینده نیز چراغ هدایت مسلمانان است و ملت‌های مسلمان در آینده نیز از پرتو نورانی افکار و اندیشه‌های والایش استفاده خواهند کرد.
حافظ اسد؛ رئیس‌جمهور فقید سوریه:
امام خمینی(ره) امام همه ما بود. امام(ره) باعظمت زیست و باعظمت دار فانی را به‌سوی ابدیت ترک گفت. این در حالی بود که بارزترین الگوهای ایمان، زهد و تقوی را در جهان امروز باقی گذاشت. امام خمینی(ره) بااقتدار تمام از ارزش‌های اسلامی دفاع کرد.
مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان عراق:
امام خمینی(ره) به‌عنوان بزرگ‌ترین شخصیت سیاسی و دینی عصر، افق‌های تازه‌ای در برابر مسلمانان و مظلومان جهان گشود. کردهای عراق همواره از حمایت معنوی و انسانی امام(ره) بهره‌مند بوده و ارادت خاصی به ایشان دارند.
جلال طالبانی؛ رئیس‌جمهور سابق عراق:
قاطعیت امام(ره) در رویارویی با استعمار و توطئه‌های آن‌ها، خاری در چشم استعمارگران بود و حرکت امام(ره) توانست توطئه‌های آنان را خنثی سازد.
شهید فتحی شقاقی؛ رهبر پیشین سازمان جهاد اسلامی فلسطین:
پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به مردم فلسطین اعتمادبه‌نفس داد. این انقلاب به ما فهماند که پیروزی ما درگرو پیروی از امام خمینی(ره) است. انتفاضه یکی از ثمرات بیداری اسلامی است که امام خمینی(ره) در منطقه و به‌ویژه در فلسطین به وجود آورد.
راجیو گاندی؛ نخست‌وزیر فقید هند:
با رحلت امام خمینی (ره) جهان یک رهبر روحانی و انقلابی عظیم و دارای دید وسیع را ازدست‌داده است.
نلسون ماندلا؛ قهرمان آفریقای جنوبی علیه آپارتاید:
امام خمینی (ره) فرزند مشهور اسلام بود. او در امر نشان دادن راه درست به نسل‌های حاضر و آینده مسلمانان سهم بسزایی داشته است.
فهمی هویدی؛ نویسنده سرشناس مصر:
امام خمینی(ره) پیروزی مستضعفین و پیشرفت مهم موازین اسلامی را در جهان معاصر محقق ساخت. گفته‌های او ثابت کرد که دین عنصری فعال و مؤثر در برانگیختن ملت‌هاست. برخلاف کسانی که مدعی بودند که دین عنصری است برای افیون ملل و عامل خمودی و سستی آن‌ها.
الوین تافلر؛ نویسنده مشهور آمریکایی:
آیت‌ا... خمینی نخبه‌ای است که حرکتی را شروع کرده است که در ادامه حرکتش، هم جایگاه حکومت‌های دولتی و هم اقتدار دولت‌های ملی و محلی را تغییر می‌دهد.
محمد حسنین هیکل؛ نویسنده فقید مصری:
او مردی بزرگ بود که از دوران دیگری آمده بود.
